ماست از هند باستان شناخته شده است. در هند باستان مخلوط ماست و عسل را غذای روحانی مینامیدند.
ماست از تخمیر شیر به دست میآید، پس از حرارت دادن شیر تا دمای ۸۰ درجه سانتیگراد و تغییر و تخریب پروتئین کازئین در شیر و اضافه شدن استرپتوکوکوس و بیفیدوباکتریها در شیر لخته ایجاد شده و پس از سرد کردن تا دمای ۴۵ درجه سانتیگراد بین ۷-۴ ساعت ماست به دست میآید.
ماست دارای سه نوع کمچرب، با چربی متوسط و پرچرب میباشد که یک لیوان ۲۴۰ سیسی ماست حاوی ۱۲ گرم پروتئین، ۱۵گرم کربوهیدرات و ۳۰۰-۲۸۰ میلیگرم کلسیم میباشد. ویتامینB12 , B2، پتاسیم و منیزیم در شیر فراوان است.
مصرف کلسیم و ویتامین D از پوکی استخوان جلوگیری میکند. کلسیم در تمامی سنین در حجم و استحکام استخوان نقش اساسی دارد وویتامین D جذب کلسیم را بالا میبرد. برای دارا بودن استخوانهای محکم روزانه ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ میلیگرم کلسیم لازم است که سه لیوان ماست آن را تأمین میکند. امروزه بسیاری از انواع ماستها با ویتامین D غنی شده است، روزانهIU ۴۰۰ ویتامین D برای جذب کلسیم لازم میباشد.
در تحقیقات اخیری که در دانشگاه مادرید اسپانیا بر روی ۵۰۰۰ نفر انجام شد ۵۰ درصد خطر فشارخون بالا در افرادی که روزانه ۳-۲ سهم ماست کمچرب مصرف میکردند کاهش پیدا کرد؛ دانشگاه هاروارد اعلام کرده است که کلسیم موجود در لبنیات در باز شدن عروق وکاهش فشارخون نقش دارد.
ماست به بهبود مشکلات گوارشی زیر کمک میکند:
* عدم تحمل لاکتوز؛ درحالیکه ۸ درصد جمعیت جهان نسبت به شیر حساس هستند، پژوهشگران اعلام کردهاند که شیر دارای لاکتوز و پروتئین کازئین است که افراد به آن آلرژی دارند و در ماست این دو عامل به مقدار حداقل وجود دارد، در صورتی که یک لیوان ماست، همان مقدار پروتئین و کلسیم را به افراد میرساند.
* یبوست؛ ماست به دلیل دارا بودن پروبیوتیکها فعالیت روده را افزایش داده و از یبوست جلوگیری میکند.
* سرطان روده؛ هنگامی که فعالیت روده افزایش یابد و مدفوع در روده تجمع پیدا نکند تا مواد سمی و رادیکالهای آزاد ایجاد شود، خطر ابتلا به سرطان روده کاهش مییابد.
* عفونت پیلوری معده؛ ماست اسید معده را معتدل کرده و سوزش معده را که باکتری هلیکوباکترپیلوری ایجاد میکند کاهش میدهد. در تحقیقات اخیر در تایوان ماست به دلیل دارا بودن لاکتوباسیلوس در درمان عفونت هلیکوباکتر مفید میباشد و خطر ابتلا به سرطان معده را کاهش میدهد.
کاندیدا (Candida) سبب عفونت دستگاه تناسلی میگردد و بیماری بسیار شایع در زنان است. PH مناسب دستگاه تناسلی حدود ۵/۴- ۴ میباشد. در افراد دارای کاندیدا PH حدود ۶ میباشد. در تحقیقات اخیر افرادی که روزانه یک لیوان ماست به مدت یک ماه مصرف کردند، PH دستگاه تناسلی از ۶ به ۴ رسیده و عفونت کاندیدا در آنها به صورت محسوس کاهش پیدا کرده است.
یک لیوان ماست با چربی متوسط حاوی ۱۳۰کیلوکالری انرژی میباشد. در تحقیقات اخیر بر روی دو گروه ۱۵ نفری از افراد، میانوعدههای حاوی مقدار یکسان ۱۳۰ کیلوکالری (یک لیوان ماست و انواع آبمیوه) به افراد داده شده است. در افرادی که ماست را میانوعده خود انتخاب کردند در وعده غذایی اصلی خود به میزان کمتری ماده غذایی مصرف کردند؛ محققین به این نتیجه رسیدهاند که ماست احساس سیری را در افراد افزایش میدهد.
همچنین کلسیم موجود در شیر و ماست سبب افزایش متابولیسم شده و سوخت و ساز بدن را افزایش میدهد و در درازمدت سبب کاهش وزن بدن میگردد.
مطالعات جدید دانشمندان نشان میدهد پروبیوتیک موجود در ماست طبیعی میتواند به بهبود روحیه افراد کمک کند چرا که این مواد قادرند عملکرد مغز را تحت تأثیر قرار دهند. تحقیقات پیشین نشان داده بود باکتریهای مفید، مغز موشها را تحت تأثیر قرار میدهند اما هیچ تحقیقی همین امر را در مغز انسان تأیید نکرده بود. مطالعه پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا در لسآنجلس نشان داد افرادی که روزانه دو وعده ماست پروبیوتیک مصرف میکنند عملکرد مغزی هوشیارانهتری دارند چه در فعالیت استراحت مغزی و چه در واکنش به یک کاری که نیازمند توجه احساسی است. این تحقیقات نشان داده است برخی از محتویات ماست میتواند شیوهای که مغز به محیط واکنش نشان میدهد را تغییر دهد. پیش از این تأثیرات مثبت باکتریهای مفید موجود در فراوردههایی مانند ماست بر ارتقای سطح ایمنی بدن نشان داده شده بود.
این محققان میگویند سویههای پروبیوتیک خاصی در ماست وجود دارد که مصرف آن در طول زمان میتواند فوایدی برای سلامتی داشته باشد از جمله از بین بردن استرس، اضطراب و دیگر مشکلات روحی. پژوهشگران امیدوارند در آینده بررسی رشد باکتریهای سیستم گوارشی افراد سادهتر شود و امکان دیدن اینکه چگونه آرایش باکتریهای معده و روده میتواند بر عواملی مانند رشد مغزی، استرس و حساسیت به درد را تحت تأثیر قرار دهد فراهم آید. احتمال دارد که تغییر ترکیب باکتریهای سیستم گوارش بتواند به درمان اختلالات مزمن دردناک و همچنین نشانههای بیماریهای مغزی مانند اوتیسم، پارکینسون و آلزایمر منجر شود.